Co zmniejsza ryzyko negatywnych interakcji pomiędzy wilkami i psami?

Wyniki badań dotyczących interakcji pomiędzy wilkami i psami naukowcy z IBL: Andżelika Haidt i Radosław Gawryś oraz Maciej Szewczyk z Uniwersytetu Gdańskiego opublikowali w piśmie „Animals”.

W Polsce wilk jest gatunkiem objętym ścisłą ochroną, dzięki czemu mamy jedną z najbardziej licznych populacji tego gatunku w Europie. W wyniku jej wzrostu wilki coraz częściej pojawiają się w miejscach intensywnej rekreacji ludzi, w okolicach dużych aglomeracji miejskich, również miejsc rekreacji z psami. Może to prowadzić do większego ryzyka spotkań pomiędzy wilkami oraz udomowionymi psami. Spotkania te mogą przybierać różną postać od hybrydyzacji, przez konkurencję aż do zachowań agresywnych włącznie z zabijaniem psów przez wilki. Agresywne interakcje między szarym wilkiem a psem domowym prowadzą do poważnego konfliktu na linii człowiek – dzika przyroda. W badaniu prowadzonym przez Instytut Badawczy Leśnictwa oraz Uniwersytet Gdański zbadano interakcje wilk-pies przy użyciu danych zebranych w kwestionariuszu online. Zawierał on pytania dotyczące czynników, które mogą wpływać na prawdopodobieństwo interakcji między tymi psowatymi. Przeanalizowano 106 przypadków obserwacji wilka podczas aktywności na świeżym powietrzu z psem. Bezpośredni kontakt wilka z psem wystąpił w 21% przypadków. Psy zostały ranne w 8% przypadków natomiast 3% przypadków zakończyło się śmiercią psa. W latach 2007–2020 odnotowano statystycznie istotny wzrost liczby obserwacji wilków.

1) Jednym z najważniejszych czynników wpływających na ryzyko interakcji między psem a wilkiem była odległość pomiędzy psem a jego opiekunem. Im dalej pies znajdował się od człowieka tym większa szansa, że spotkanie wilka zakończy się bezpośrednim kontaktem pomiędzy wilkiem a psem.

2) Ważna była również liczba wilków – im więcej wilków, tym zachowują się one odważniej i tym większe prawdopodobieństwo wejścia w interakcję z psami.

3) Czy wielkość ma znaczenie? Owszem. Średnie i małe psy są bardziej narażone na kontakt z wilkami niż psy duże. Pamiętajmy, że duży pies również może zrobić krzywdę wilkowi, w szczególności szczenięciu lub osobnikowi młodemu i niedoświadczonemu.

4) Zwykły spacer z psem po lesie jest 7 razy bardziej bezpieczny niż polowanie z psem. Inne aktywności (np. jazda konna z psem albo sporty zaprzęgowe) okazały się nieistotne ze względu na małą próbę.

5) Bardzo ciekawa okazała się zależność ryzyka bezpośredniego kontaktu wilk-pies z odległością od zabudowy. Ryzyko wzrasta znacząco wraz ze zmniejszaniem się odległości od osiedli ludzkich. Temat ten jest bardzo złożony i może mieć różne podłoże. Należy w tym miejscu podkreślić, że generalnie wilki unikają zabudowy i boją się człowieka. Więc skąd ta zależność? Z jednej strony w okolicy zabudowy przypadkowo mogą się pojawiać osobniki będące w trakcie dyspersji. Takie wilki będące pod wpływem ogromnego stresu i mające poczucie bycia w potrzasku mogą jak każde dzikie zwierzę zachowywać się w sposób niebezpieczny. Z drugiej strony w okolicy zabudowy mogą pojawiać się osobniki shabituowane, odstające wzorcem zachowania od wilków, które wykazują antropofobię. Jeszcze jednym możliwym wyjaśnieniem jest wkraczanie w okolicę zabudowy w określonym celu, eliminacji psów będących niewystarczająco zabezpieczonych przed możliwością ataku. To zjawisko jest znane wszędzie tam, gdzie występują wilki i jest powodem konfliktu z człowiekiem podobnie jak zabijanie przez wilki inwentarza np. owiec.

Wybory dokonywane przez człowieka (kontrola i forma opieki nad psem i rodzaj rekreacji) są ważnym czynnikiem, który może zmniejszyć ryzyko bezpośredniego kontaktu psów z wilkami. Zapraszamy do obejrzenia FILMU

Publikacja Human Decision-Making as a Key Factor in the Risk of Wolf–Dog Interactions during Outdoor Activities uzyskała zainteresowanie Polskiej Agencji Prasowej, Nauki w Polsce, Radia Eska oraz wielu grup społecznych zainteresowanych gatunkiem.

Tekst i zdjęcia: Andżelika Haidt

Zakład Ekologii Lasu IBL