
W IBL o lasach niepaństwowych
W dniu 13 listopada 2023 roku w siedzibie Instytutu Badawczego Leśnictwa odbyła się międzynarodowa konferencja pt. „Zorganizowane formy gospodarowania w lasach niepaństwowych”, przygotowana przez Polski Związek Zrzeszeń Leśnych (PZZL) i IBL.

Otwarcie konferencji
Uczestniczyło w niej blisko 70 osób – przedstawicieli nauki, właścicieli lasów, usług leśnych i przemysłu drzewnego skupionego wokół lasów niestanowiących własności Skarbu Państwa. Zebranych przywitali prof. Jacek Hilszczański, dyrektor Instytutu Badawczego Leśnictwa oraz Mirosław Koźlakiewicz, prezes Polskiego Związku Zrzeszeń Leśnych. Celem konferencji była dyskusja nad sposobami skutecznego zarządzania lasami niepaństwowymi w ramach zorganizowanych form wraz ze wskazaniem dobrych rozwiązań z UE i Słowacji. Podczas konferencji wygłoszono 15 referatów rozmieszczonych w trzech blokach tematycznych: „Lasy prywatne i ich właściciele”, „Wspólnoty gruntowe, zrzeszenia właścicieli lasów, nadzór i regulacje prawne” i „Istota nadzoru, opinie interesariuszy o lasach prywatnych”.

Prezes PZZL Mirosław Koźlakiewicz
Pierwszy blok otworzył referat Ks. Wiktora Ojrzyńskiego dotyczący historii lasów prywatnych w Polsce i ich planowego zagospodarowania, które rozpoczęło się w dobrach prywatnych m. in.: Księżnej Anny Jabłonowskiej i Andrzeja Zamoyskiego. Autor przybliżył też rozwój literatury na temat prowadzenia gospodarki leśnej oraz omówił również dyskusję o zaletach i wadach upaństwowienia lasów, która była bardzo ożywiona na przełomie XIX i XX wieku. Z referatu Elżbiety Budki, zastępcy dyrektora Departamentu Płatności Bezpośrednich w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi, uczestnicy konferencji mogli dowiedzieć się o szczegółach wsparcia finansowego lasów prywatnych w ramach Wspólnej Polityki Rolnej na lata 2023 – 2027. Obecnie obejmujmuje ono: zwiększanie bioróżnorodności lasów prywatnych, zalesianie gruntów rolnych, tworzenie zadrzewień śródpolnych oraz zakładanie systemów rolno-leśnych. Sven Erik Hammar, prezydent Konfederacji Europejskich Właścicieli Lasu w Brukseli (CEPF), omówił zmiany w systemie prawnym UE dotyczącym lasów i ich wpływ na gospodarkę leśną. Podkreślił, że prywatni właściciele lasu w UE, gospodarujący na 60% powierzchni leśnej, powinni być zapraszani do współpracy i dyskusji nad powstającymi aktami prawnymi z zakresu polityki leśnej i środowiskowej. Charakterystykę właścicieli lasów prywatnych w naszym kraju omówił dr hab. Piotr Gołos, zastępca dyrektora IBL, skupiając się na wynikach badań prowadzonych w Instytucie Badawczym Leśnictwa. W referacie przedstawił m. in. opinię właścicieli lasów na temat zrzeszania się oraz ich potrzeby w zakresie podnoszenia własnych kompetencji, czemu IBL stara się wychodzić naprzeciw realizując projekty edukacyjne. W ostatnim referacie pierwszego bloku przemyślenia na temat dobrych i słabych stron gospodarowania we własnym lesie, a także wynikających z nich szans i zagrożeń, przedstawił Władysław Pędziwiatr, honorowy prezes PZZL.

ks. Wiktor Ojrzyński
Drugi blok otworzył interesujący referat Zuzany Dobšinskiej z Krajowego Centrum Leśnego (Słowacja), przedstawiający zarządzanie lasami niepaństwowymi na Słowacji oraz rolę i znaczenie zorganizowanych form gospodarowania. Warto podkreślić, że u naszych południowych sąsiadów, gdzie lasy prywatne zajmują ok. 60% wszystkich lasów, istnieje szereg organizacji reprezentujących ich właścicieli, zarówno na poziomie krajowym, jak i lokalnym. Kolejne dwa referaty tego bloku poświęcone były prawnym zagadnieniom dotyczącym form organizacyjnych w lasach niepaństwowych na przykładzie Polski (radca prawny dr Marek Geszprych z PZZL) oraz prawnym uwarunkowaniom dotyczącym funkcjonowania wspólnot gruntowych (radca prawny Mariusz Drozdowski z Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi). Blok zakończyły dwa referaty przedstawiające: sukcesy i problemy nadzoru nad lasami na przykładzie Starostwa Powiatowego Nowy Targ (Wojciech Krauzowicz) oraz dobre praktyki w 500-letniej tradycji gospodarowania lasami i gruntami przez Wspólnotę Leśno – Gruntową w Siewierzu (Tadeusz Adamski).

Elżbieta Budka (MRiRW)

dr Marek Geszprych
W ostatnim bloku pierwszy z referentów, Przemysław Matysiak ze Związku Powiatów Polskich, omówił kompetencje starosty w sprawowaniu nadzoru nad gospodarką leśną w lasach niepaństwowych. Skupił się na propozycjach zmian w obowiązującym prawie w tym zakresie, zwłaszcza w odniesieniu do ustawy o lasach oraz potrzeby ujednolicenia dokumentacji urządzeniowej dla lasów prywatnych. Problemy właścicieli lasów niepaństwowych oczami Lasów Państwowych omówił Jerzy Osiak, nadleśniczy Nadleśnictwa Siedlce. Jest to jednostka LP, która w skali kraju nadzoruje jedną z większych powierzchni lasów prywatnych – ok. 26 tys. ha. Jak podkreślił, bardzo często problemy te są również problemami dla nadzorujących i można je podzielić na kilka grup: problemy wynikające ze sposobu tworzenia uproszczonych planów urządzania lasu, z uwarunkowań prawnych, braku rynku usług i usługodawców do wykonywania prac w lasach i problemy mające swoje źródło w ładzie przestrzennym (rozdrobnienie działek, kłopoty z ustaleniem granic własności itp.). W programie znalazły się również referaty odnoszące się do relacji pomiędzy lasami niepaństwowymi a przemysłem drzewnym (Piotr Poziomski z Polskiej Izby Gospodarczej Przemysłu Drzewnego) oraz zakładami usług Leśnych (Andrzej Schlesser, Stowarzyszenie Przedsiębiorców Leśnych). O zagadnieniu sprzedaży drewna z lasów prywatnych mówił Radomir Bałazy, prezes firmy Woodmall, oferującej nowoczesny portal sprzedaży drewna. Zwrócił również uwagę na problem braku certyfikacji gospodarki leśnej w lasach prywatnych.

Jerzy Osiak (Nadl. Siedlce)
Konferencja zakończyła się dyskusją podsumowującą wystąpienia. W podsumowaniu dr hab. Piotr Gołos, dziękując wszystkim za aktywny udział zapowiedział przygotowanie i wydanie publikacji z wygłoszonych dziś referatów.
Prezentacje, które zostały udostępnione przez Autorów:
BLOK PIERWSZY
LASY PRYWATNE I ICH WŁAŚCICIELE
Ks. mgr Wiktor Ojrzyński (Parafia Podwyższenia Krzyża Św.)
Przyczynek do historii lasów prywatnych w Polsce. Czym kierowali się nasi poprzednicy
Elżbieta Budka (Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi)
Wsparcie lasów prywatnych w ramach Wspólnej Polityki Rolnej na lata 2023-2027
Sven Erik Hammar CEPF (President of the Confederation of European Forest Owners w Brukseli)
Szanse i zagrożenia rozwoju lasów niepaństwowych w Europie
Władysław Pędziwiatr (właściciel lasów prywatnych na Pomorzu, PSWL)
Problemy lasów prywatnych oczami właściciela
BLOK DRUGI
WSPÓLNOTY GRUNTOWE, ZRZESZENIA WŁAŚCICIELI LASÓW, NADZÓR I REGULACJE PRAWNE
Dr Zuzana Sarvasova, Zuzana Dobšinská (Národné Lesnícke Centrum, Zvolen, Słowacja)
Zarządzanie lasami niepaństwowymi na Słowacji – rola i znaczenie zorganizowanych form gospodarowania
Dr Marek Geszprych (PZZL, radca prawny)
Prawne zagadnienia dotyczące form organizacyjnych w lasach niepaństwowych
Mariusz Drozdowski (Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi, radca prawny)
Prawne uwarunkowania dotyczące funkcjonowania wspólnot gruntowych
Wojciech Krauzowicz (Starostwo Powiatowe Nowy Targ)
Nadzór nad gospodarką w lasach prywatnych we wspólnotach gruntowych
Tadeusz Adamski (spółka do zagospodarowania wspólnoty gruntowej Siewierz)
500-letnia tradycja gospodarowania lasami i gruntami przez Wspólnotę Leśno – Gruntową w Siewierzu – dobre praktyki
BLOK TRZECI
ISTOTA NADZORU, OPINIE INTERESARIUSZY O LASACH PRYWATNYCH
Przemysław Matysiak (Związek Powiatów Polskich)
Rola starosty w sprawowaniu nadzoru nad gospodarką leśną w lasach niepaństwowych
Piotr Poziomski (Polska Izba Gospodarcza Przemysłu Drzewnego)
Czy lasy niepaństwowe w Polsce mogą być partnerem przemysłu drzewnego?
Andrzej Schlesser (Stowarzyszenie Przedsiębiorców Leśnych)
Czy Zakłady Usług Leśnych widzą interes do działania w leśnym sektorze niepaństwowym?
Słowa kluczowe
- pzz;
- ojrzyński
- hammar
- budka
- wspólna polityka rolna
- konfederacja europejskich właścicieli lasu
- CEPF
- pędziwiatr
- dobšinska
- matysiak
- związek powiatów polskich
- osiak
- nadleśnictwo siedlce
- poziomski
- polska izba gospodarcza przemysłu drzewnego
- schlesser
- stowarzyszenie przedsiębiorców leśnych
- woodmall
- polski związek zrzeszeń leśnych
- ministerstwo rolnictwa i rozwoju wsi
- drozdowski
- geszprych
- bałazy
- Gołos
- instytut badawczy leśnictwa
- lasy niepaństwowe
- ibl