System zarządzania i monitoringu obszarów Natura 2000 w lasach państwowych oraz na terenach wojskowych

Opis projektu

Projekt „System zarządzania i monitoringu obszarów Natura 2000 w Lasach Państwowych oraz na terenach wojskowych” ma na celu opracowanie i wdrożenie kompleksowego systemu wspomagającego planowanie, realizację i ewaluację działań ochronnych na obszarach Natura 2000, zarządzanych przez Państwowe Gospodarstwo Leśne Lasy Państwowe oraz Ministerstwo Obrony Narodowej. System ten będzie zintegrowanym środowiskiem narzędziowym opartym na danych teledetekcyjnych, analizach geoinformatycznych, modelach przestrzennych oraz wynikach prac eksperckich.

Zadania, działania, które będą realizowane w projekcie

W ramach projektu przewiduje się realizację zadań obejmujących m.in.:

• zebranie i przetworzenie danych z chmur punktów (ALS), ortofotomapy, zdjęć hiperspektralnych i multispektralnych,
• opracowanie wskaźników służących ocenie stanu siedlisk przyrodniczych i siedlisk gatunków,
• opracowanie i przetestowanie narzędzi wspierających działania związane z Planami Ochrony oraz – Planami Zadań Ochronnych,
• utworzenie bazy danych o obszarach Natura 2000,
• wdrożenie narzędzi w strukturach organizacyjnych PGL LP i MON,
• przygotowanie materiałów szkoleniowych, w tym platformy e-learningowej.

Cele projektu

Głównym celem projektu jest podniesienie efektywności zarządzania i monitorowania obszarów Natura 2000 poprzez wdrożenie nowoczesnych narzędzi informatycznych opartych na danych przestrzennych i teledetekcyjnych. Cele szczegółowe obejmują:

• rozwój zintegrowanego systemu informacyjnego wspierającego pracowników Lasów Państwowych i Ministerstwa Obrony Narodowej w planowaniu i realizacji działań ochronnych,
• zapewnienie dostępu do aktualnych, wysokiej jakości danych środowiskowych z różnych źródeł (m.in. ALS, ortofotomapy, zdjęcia satelitarne),
• opracowanie i wdrożenie algorytmów służących identyfikacji zmian w siedliskach i obiektach przyrodniczych,
• rozwój kompetencji pracowników administracji publicznej w zakresie wykorzystania narzędzi GIS i teledetekcji,
• zwiększenie interoperacyjności danych oraz zgodności z wymogami Standardu Wymiany Danych Ochronnych (SWDO).Grupy docelowe projektuGrupami docelowymi projektu są:
  • pracownicy nadleśnictw i biur urządzania lasu (LP),
  • przedstawiciele MON zarządzający terenami wojskowymi,
  • przedstawiciele instytucji ochrony przyrody (np. RDOŚ, GDOŚ),
  • naukowcy i eksperci pracujący w zakresie siedlisk przyrodniczych i ochrony gatunków,
  • odbiorcy końcowi informacji przestrzennej z zakresu ochrony przyrody.

   

Charakterystyka projektu

Projekt bazuje na danych z lotniczego skanowania laserowego, ortofotomapie, modelach koron drzew oraz danych satelitarnych i hiperspektralnych. Planowane narzędzia umożliwią identyfikację struktury lasu, wykrywanie zmian przyrodniczych, analizę presji środowiskowych oraz wsparcie w dokumentowaniu działań ochronnych.

Projekt zakłada budowę centralnej bazy danych powiązanej z narzędziami analitycznymi oraz interfejsem użytkownika dostosowanym do pracy terenowej i biurowej. Integralną częścią projektu będą także działania edukacyjne: szkolenia stacjonarne, e-learningowe oraz przygotowanie instrukcji i podręczników użytkownika.

System będzie zgodny z obowiązującymi standardami technicznymi i prawnymi, z możliwością integracji z krajowymi i europejskimi systemami wymiany danych środowiskowych.

Efekty, rezultaty projektu

Efektem projektu będzie poprawa jakości zarządzania informacją przestrzenną w zakresie ochrony przyrody, automatyzacja analiz środowiskowych, cyfryzacja dokumentacji oraz zwiększenie dostępności i spójności danych wykorzystywanych w procesie podejmowania decyzji. Projekt przyczyni się do zwiększenia skuteczności działań ochronnych i monitoringu stanu przyrody.

Planowane w ramach Projektu rozwiązania informatyczne będą umożliwiały edycję, prezentację oraz analizę danych związanych z obszarami Natura 2000. Łącznie systemy będą mogły być wykorzystywane dla około 3,1 mln ha obszarów Natura 2000 będących w zarządzie PGL LP (ok. 2,8 mln ha) oraz Ministerstwa Obrony Narodowej (ok. 300 tys. ha.).

Cel główny zostanie zrealizowany poprzez budowę i oddanie do użytku systemu zarządzania obszarami Natura 2000 wdrożonego przez PGL LP oraz poprzez rozbudowę systemu wsparcia dla zarządców obszarów Natura 2000 na terenach wojskowych w Polsce posiadanego przez Rejonowy Zarząd Infrastruktury w Krakowie (jednostka organizacyjna Ministerstwa Obrony Narodowej).

Głównym produktem projektu będzie system informatyczny wspomagający proces zarządzania i realizacji ochrony w obszarach Natura 2000 dedykowany Lasom Państwowym, który będzie składał się z następujących komponentów:

• Centralnej bazy danych,
• Aplikacji webowej,
• Systemu informacji przestrzennej,
• Platformy e-learingowej,
• Modułu integracji z systemami Lasów Państwowych.

Zakres uczestnictwa IBL

Instytut Badawczy Leśnictwa (IBL) pełni w projekcie rolę ekspercką w zakresie opracowania narzędzi teledetekcyjnych i geoinformacyjnych. Zakres jego zaangażowania obejmuje m.in.:

• przygotowanie procedur przetwarzania danych z chmur punktów, ortofotomapy i zdjęć hiperspektralnych,
• opracowanie wskaźników strukturalnych i przyrodniczych wykorzystywanych w analizach siedlisk Natura 2000,
• projektowanie i testowanie algorytmów klasyfikacyjnych oraz automatycznych analiz środowiskowych,
• przygotowanie platformy e-learningowej i materiałów szkoleniowych w wersji elektronicznej,
• udział w testowaniu i ocenie działania opracowanych narzędzi w warunkach operacyjnych.

IBL wnosi do projektu zaplecze naukowe, eksperckie oraz doświadczenie zdobyte w projektach krajowych i europejskich (np. LIFE+ ForBioSensing, REMBIOFOR).

Wykonawcy projektu

Zespół wykonawczy projektu tworzą specjaliści z Instytutu Badawczego Leśnictwa, w tym eksperci ds. teledetekcji, GIS, programowania, ekologii lasu oraz ochrony przyrody. W skład zespołu wchodzą m.in. osoby posiadające doświadczenie w analizie chmur punktów ALS, klasyfikacjach hiperspektralnych oraz wdrażaniu systemów informatycznych w strukturach LP.

Za realizację działań technicznych i wdrożeniowych odpowiadają także informatycy, programiści oraz osoby zajmujące się integracją danych przestrzennych i przygotowaniem środowiska chmurowego dla systemu. Prace prowadzone są z wykorzystaniem otwartych technologii oraz standardów międzynarodowych.

Partnerzy

W realizacji projektu uczestniczą następujące instytucje:

Partnerzy zapewniają wsparcie eksperckie, udostępniają dane referencyjne oraz odpowiadają za wdrożenie systemu w swoich strukturach. Projekt realizowany jest przy ścisłej współpracy międzysektorowej, z uwzględnieniem potrzeb użytkowników końcowych i instytucji publicznych odpowiedzialnych za ochronę przyrody.