BACCARA

Opis projektu

Projekt realizowany w ramach współpracy (Small-scale integrating collaborative project) w obszarze tematycznym „Żywność, rolnictwo i rybołówstwo oraz biotechnologia” 7. Programu Ramowego.

Cele projektu

Głównym celem projektu BACCARA jest stworzenie podstaw naukowych pozwalających na opracowanie narzędzi umożliwiających leśnikom i instytucjom zarządzającym lasami dokonanie oceny zagrożeń dla europejskiej bioróżnorodności leśnej oraz ewentualnych strat na produkcyjności lasów, wynikających ze zmian klimatycznych. Zakres badań w ramach projektu obejmuje składniki ekosystemów leśnych na różnych poziomach troficznych, tj. zgrupowania symbiontów leśnych (mikoryzy), producentów (podstawowe gatunki drzew), konsumentów (roślinożercy i patogeny) oraz ich drapieżców (wrogowie naturalni).

Charakterystyka projektu

Koncepcja projektu zakłada opracowanie trójwymiarowego modelu oceny zagrożeń, opartego na połączeniu trzech elementów: zmian klimatycznych, różnorodności funkcjonalnej ekosystemów oraz produkcyjności lasów. Będzie ona realizowana w następujących trzech etapach:
Etap 1. Ocena wpływu zmian klimatycznych na bioróżnorodność lasów, poprzez głębsze poznanie i wyjaśnienie oddziaływania warunków klimatycznych na procesy ekologiczne, które kształtują zgrupowania i zespoły gatunków organizmów leśnych. Pozwoli to na określenie tych cech gatunków, które związane są z ich reakcją na zmiany klimatu. Gatunki drzew o podobnych cechach zostaną zorganizowane w grupy funkcjonalne, wyróżniające się podobną reakcją na zmiany klimatu, co pozwoli na przewidywanie skutków tych zmian w odniesieniu do szerokiego wachlarza lasów europejskich.
Etap 2. Określenie zależności między różnorodnością leśną a funkcjonowaniem ekosystemów, poprzez lepsze poznanie roli bogactwa i składu gatunkowego organizmów leśnych w produkcji biomasy. Badania skupiać się będą na poznaniu procesów ekologicznych, które decydują o optymalnym użytkowaniu zasobów leśnych w odniesieniu tak do drzew, jak i do związanych z nimi organizmów symbiotycznych i antagonistycznych. Pozwoli to na określenie wpływu zmian składu gatunkowego drzewostanów na ich produkcyjność w odniesieniu do szerokiego wachlarza lasów europejskich.
Etap 3. Agregacja uzyskanych informacji w celu prognozowania ryzyka strat na produkcyjności lasów, rozumianej jako funkcja zmian klimatu (zagrożenie), wrażliwości lasów na zmiany klimatu zależnie od ich różnorodności (podatność) i wpływu różnorodności leśnej na produkcyjność biomasy (narażenie). Pozwoli to na dokonanie oceny zagrożenia lasów stratami na produkcyjności, w zależności od ich różnorodności gatunkowej (gatunki oraz ich liczba) w grupach o różnym stopniu narażenia na zagrożenie.
Projekt składa się z sześciu pakietów roboczych (Workpackages), w tym czterech badawczych (WP1-WP4):
WP1: Zmiany klimatu a różnorodność gatunkowa drzew
WP2: Zmiany klimatu a różnorodność gatunkowa organizmów związanych z drzewami
WP3: Wpływ różnorodności leśnej na funkcjonowanie ekosystemów
WP4: Wpływ zmian klimatu na funkcjonowanie ekosystemów poprzez zmiany w ich bioróżnorodności
oraz WP0 (zarządzanie projektem) i WP5 (upowszechnienie wyników).

Zakres uczestnictwa IBL

Instytut Badawczy Leśnictwa uczestniczy w realizacji pakietów roboczych: WP1, WP2 i WP3, w odniesieniu do europejskich kategorii lasów górskich i podgórskich, a także w niewielkim stopniu w WP5.
WP1: Zmiany klimatu a różnorodność gatunkowa drzew
Weryfikacja reguł rządzących grupowaniem się (tworzeniem zbiorowisk) gatunków drzew oraz testowanie wpływu warunków klimatycznych na funkcjonowanie tych reguł, w celu poprawienia naszej zdolności przewidywania składu gatunkowego lasu odpowiednio do zmian klimatu.
WP2: Zmiany klimatu a różnorodność gatunkowa organizmów związanych z drzewami
Określenie przewidywanego wpływu zmian klimatu na różnorodność gatunkową organizmów związanych z drzewami: symbiontów (mikoryzy), antagonistów (szkodniki i patogeny) oraz ich wrogów naturalnych (parazytoidy, drapieżce).
WP3: Wpływ różnorodności leśnej na funkcjonowanie ekosystemów
Określenie wpływu różnorodności lasów na ich produkcyjność oraz opisanie uczestniczących w tym procesie mechanizmów ekologicznych. W tym celu zostanie dokonane porównanie względnej roli bogactwa (ile gatunków?), różnorodności funkcjonalnej (na ile są one odmienne?) i składu gatunkowego (jakie gatunki?) drzew w funkcjonowaniu drzewostanów mieszanych.

W realizację WP1 zaangażowanych jest dwóch specjalistów z zakresu fitosocjologii i hodowli lasu: dr inż. Sławomir Ambroży i dr inż. Wojciech Gil, w WP2 uczestniczą specjaliści z zakresu: ochrony lasu i entomologii leśnej – doc. dr hab. Wojciech Grodzki i doc. dr hab. Jacek Hilszczański, fitopatologii leśnej – dr inż. Anna Żółciak oraz mikoryz – dr inż. Dorota Hilszczańska, a w WP3 biorą udział doc. dr hab. Wojciech Grodzki i doc. dr hab. Jacek Hilszczański.
Badania w Polsce prowadzone są na powierzchniach tworzących transekty wysokościowe, obejmujące wybrane obszary górskie w Karpatach (obecnie: Masyw Radziejowej w Beskidzie Sądecki oraz Masyw Pilska w Beskidzie Żywieckim). Głównym gatunkiem lasotwórczym, będącym przedmiotem badań, jest świerk pospolity Picea abies, poza tym w sferze zainteresowania pozostają także buk Fagus sylvatica, brzozy Betula sp. i modrzew Larix decidua. Badania terenowe we wszystkich trzech WP prowadzone są na tych samych stanowiskach, o zróżnicowanym składzie gatunkowym: od litych świerczyn po drzewostany z różnym udziałem pozostałych gatunków drzew. Oprócz badań terenowych zakres prac obejmuje zbiór i analizę danych o charakterystyce lasów oraz o występowaniu w nich szkodników i chorób.

Wykonawcy projektu

Zakład Gospodarki Leśnej Regionów Górskich, ul. Fredry 39, 30-605 Kraków
doc. dr hab. Wojciech Grodzki (koordynator)
dr inż. Sławomir Ambroży

Zakład Ochrony Lasu, Sękocin Stary ul. Braci Leśnej 3, 05-090 Raszyn
doc. dr hab. Jacek Hilszczański
dr inż. Anna Żółciak

Zakład Hodowli Lasu i Genetyki Drzew Leśnych, Sękocin Stary ul. Braci Leśnej 3, 05-090 Raszyn
dr inż. Wojciech Gil

Zakład Ekologii Lasu, Sękocin Stary ul. Braci Leśnej 3, 05-090 Raszyn
dr inż. Dorota Hilszczańska

Partnerzy

*K – koordynator, P – partner

/documents/10180/25605/seven?t=1379323322483